Zorza polarna – magiczny spektakl na niebie, 11.12.2024
Zapraszamy na kolejne spotkanie w ramach cyklu „Środy z geofizykami”. Zorza polarna to zjawisko, które od wieków fascynuje ludzi. Kolorowe światła rozświetlające nocne niebo obserwowano już w starożytnych Chinach czy w Grecji. Posiada też wiele nazw – oficjalnie, z łaciny, to „Aurora”, czyli rzymska bogini jutrzenki, w Finlandii natomiast znana jest jako „Revontulet”, co w dosłownym tłumaczeniu oznacza „Lisi ogień”. Związanych jest z nią wiele mitów i wierzeń na całym świecie… Tymczasem w XXI wieku zorza polarna jest zjawiskiem dobrze rozpoznanym naukowo. Potrafimy wytłumaczyć mechanizmy, które nią rządzą. Prowadzimy jej regularne obserwacje i pomiary zarówno z ziemi, jak i z kosmosu. Dysponujemy modelami matematycznymi, które pomagają nam przewidywać, kiedy i gdzie pojawi się zorza. Czym jest i jak powstaje zjawisko, które przyciąga ludzi z całego świata? Jakie może mieć kolory? Gdzie możemy je zobaczyć? Czy ma wpływ na nasze życie i zdrowie? Czy występuje tylko na Ziemi? Czym jest indeks Kp i co do tego wszystkiego ma pole magnetyczne Ziemi oraz wiatr słoneczny? Odpowiedzi na te i inne pytania poznamy w czasie lekcji nadawanej na żywo z Polskiej Stacji Polarnej Hornsund na Spitsbergenie. Dowiemy się też jak zorza wygląda na stacji i czy wpływa na pracę znajdujących się tam polarników.
Prelegentka: Anna Nadolna – Geograf, hydrolog, polarnik. Na co dzień hydrolog – mocno związana z wodą, której to zdarzyło się jej szukać nawet na pustyni. Zamiłowanie do przestrzeni i dalekich podróży zaprowadziło ją za północne koło podbiegunowe, jako uczestniczkę 40. Wyprawy Polarnej IGF PAN do Polskiej Stacji Polarnej Hornsund na Spitsbergenie (2017-2018), gdzie pracowała jako… obserwator meteorologiczny. W Arktyce zakochała się od pierwszego wejrzenia, dlatego aktualnie znowu można ją spotkać w Polskiej Stacji Polarnej Hornsund razem z ekipą 47 Wyprawy Polarnej.
Pory roku w najbliższej okolicy Polskiej Stacji Polarnej Hornsund na Spitsbergenie, 6.12.2024
Zapraszamy na specjalną lekcję online z okazji Mikołajek – prosto z Polskiej Stacji Polarnej Hornsund na Spitsbergenie! Wydawałoby się, że Arktyka to kraina wiecznego zimna, mrozu i śniegu. Jednak w rzeczywistości i tu możemy rozróżnić pory roku, w czasie których przyroda znacząco się zmienia. Latem pokrywa śnieżna topnieje, pojawiają się różne kolory tundry, zwierzęta przybierają letnie barwy, pojawiają się różne gatunki ptaków, a słońce jest ciągle nad horyzontem. Jesienią pojawiają się pierwsze opady śniegu, pierwsze przymrozki, większość ptaków odlatuje do cieplejszych obszarów, dni stają się coraz krótsze, zaczyna się noc polarna. Zimą pokrywa śnieżna staje się coraz grubsza, można obserwować zorze polarne i piękne pełnie Księżyca, a temperatura powietrza najczęściej jest ujemna, w lutym wschodzi słońce. Z kolei wiosną dni stają się coraz dłuższe, aż w końcu zaczyna się dzień polarny i znów słońce nie zachodzi. W trakcie webinarium opowiem o przyrodzie i zmieniającym się w ciągu roku krajobrazie w okolicach Polskiej Stacji Polarnej Hornsund na Spitsbergenie.
Prelegent: Piotr Ostrowski – polarnik, geograf, podróżnik, nauczyciel geografii w Szkole Podstawowej nr 9 w Elblągu, uczestnik 44. i 47. Wyprawy Polarnej do Polskiej Stacji Polarnej Hornsund na Spitsbergenie na stanowisku meteorologa.
Wyścig do bieguna południowego, 13.11.2024
W czasie spotkania polarnik dr Jerzy Giżejewski opowie zarówno o przebiegu, jak i dalekich echach zaciekłej rywalizacji w wyścigu do bieguna. W pierwszej dekadzie XX-wieku Robert Scott organizuje wielką brytyjską wyprawę na Antarktydę, Roald Amundsen – wielką wyprawę na Biegun Północny. Kiedy R.Cook i E.Peary ogłaszają zdobycie Bieguna Północnego, Amundsen w tajemnicy zmienia plany i postanawia zdobyć Biegun Południowy. Dzięki takiemu zbiegowi okoliczności dwaj wielcy podróżnicy znajdują się na Antarktydzie w tym samym czasie i z tym samym celem. Rywalizacja staje się nieunikniona.
Prelegent: dr Jerzy Giżejewski – geolog, polarnik, pracownik Zakładu Badań Polarnych i Morskich w Instytucie Geofizyki PAN. Pasjonat nurkowania, speleologii i historii wielkich wypraw polarnych.
Arktyka – papierek lakmusowy zmian klimatu, 26.09.2024
Trend ocieplenia w Arktyce jest ponad dwukrotnie wyższy niż średnia światowa w ostatnich dziesięcioleciach. Utrata lodu morskiego wzmacnia trend ocieplenia, ponieważ powierzchnia oceanu pochłania więcej ciepła słonecznego niż powierzchnia śniegu i lodu. Jak to wpływa na planetę? Czy musimy się martwić lodem topniejącym tysiące kilometrów od nas? Kolejnym zagrożeniem związanym ze zmianą klimatu oraz Arktyką jest rozmarzająca wieloletnia zmarzlina. Rozmarzająca materia organiczna zaczyna się rozkładać, a do atmosfery uwalniane są dodatkowe gazy cieplarniane. W ten sposób rozmarzanie wieloletniej zmarzliny przyspiesza zmiany klimatyczne i staje się niebezpieczne dla całej planety.
Prelegentka: dr Agata Goździk – geofizyczka i edukatorka, kierownik Działu Komunikacji Naukowej i Promocji w Instytucie Geofizyki PAN, koordynatorka ogólnopolskich i międzynarodowych projektów edukacyjnych (EDUSCIENCE, EDU-ARCTIC, ERIS, EDU-ARCTIC2, ODYSSEY, BRITEC, EDU-ARCTIC.PL)
100 pytań do polarnika, 25.07.2024
W rocznicę wbudowania kamienia węgielnego pod budowę Stacji połączymy się z uczestnikami 47. Wyprawy Polarnej IGF PAN, którzy niedawno rozpoczęli swój roczny pobyt w Domu pod Biegunem. Podczas spotkania opowiedzą o Stacji, o swoich codziennych obowiązkach i o tym, co robią w czasie wolnym. Po krótkim wprowadzeniu w formie prezentacji będzie można zadać im pytania z serii „Wszystko, co chcieliście wiedzieć o życiu na stacji polarnej, ale baliście się zapytać”.
Prelegenci: Uczestnicy 47. Wyprawy Polarnej IGF PAN
Polska Stacja Polarna Hornsund wczoraj i dziś, 7.03.2024
Podczas webinarium zaprezentowano ewolucję Polskiej Stacji Polarnej Hornsund im. Stanisława Siedleckiego na Spitsbergenie wraz z kilkoma rewolucyjnymi epizodami z życia i pracy placówki w ostatnich 40 latach. Prelegent pracował na Stacji w latach: 1980 (uczestnik grupy letniej), 1991–1992 i 1996–1997 jako kierownik zimowania, w sezonach letnich od 1998 do 2006 i ponownie po długiej przerwie w latach 2022 i 2023. Opowiada, jak w tak długim czasie zmieniały się nie tylko warunki życia i pracy na Stacji, ale również ludzie – uczestnicy wypraw.
Prelegent: dr Jerzy Giżejewski – geolog, polarnik, pracownik Działu Komunikacji Naukowej i Promocji w Instytucie Geofizyki PAN. Pasjonat nurkowania, speleologii i historii wielkich wypraw polarnych.
Jak badać ziemię prądem?, 15.05.2024
Opowiemy o tym, w jaki sposób możemy poznać i zbadać struktury pod ziemią za pomocą metod elektrycznych i elektromagnetycznych. Przybliżymy w jasny i prosty sposób różne zagadnienia z tym związane, od podziału metod na stałoprądowe i zmiennoprądowe, pasywne oraz aktywne, a także pokrótce zaprezentujemy sposoby interpretowania wyników otrzymanych za ich pomocą. Duży nacisk zostanie położony na różnorodne zastosowania wspomnianych metod oraz na to, jakie ciekawe rzeczy można za ich pomocą odkryć.
Prowadzący: dr inż. Szymon Oryński – geofizyk, adiunkt w z Zakładzie Magnetyzmu IGF PAN. W swojej pracy naukowej zajmuje się zastosowaniem geofizycznych metod elektrycznych oraz elektromagnetycznych w zróżnicowanych zagadnieniach: od głębokiej tektoniki, kartowania uskoków, przez rozpoznanie złóż wód termalnych czy metali ziem rzadkich, aż po monitoring geotechniczny, środowiskowy i archeologiczny.
Współpracuje w IGF PAN z Zakładem Obrazowania Geofizycznego, Zakładem Hydrologii i Hydrodynamiki, a poza IGF PAN z Uniwersytetem Warszawskim, Politechniką Warszawską oraz Instytutem Nauk o Ziemi Słowackiej SAS.