Laboratorium Geoelektromagnetyzmu kontynuuje wieloletnią serię obserwacji ziemskiego pola magnetycznego prowadzonych od lat 60-tych XX wieku w obserwatoriach w Belsku i Helu, a od lat 70-tych także w Polskiej Stacji Polarnej w Hornsundzie na Spitsbergenie.

Laboratorium zostało utworzone w 2019 roku dzięki projektowi EPOS-PL. Oprócz wspomnianych obserwatoriów prowadzimy ciągłą rejestrację geomagnetyczną w trzech stacjach permanentnych: Birża (Litwa), Suwałki oraz Poleski Park Narodowy.

Obserwatoria geomagnetyczne

We wspomnianych trzech obserwatoriach realizujemy wysokiej jakości pomiary pola magnetycznego zgodnie z międzynarodowymi standardami INTERMAGNET i IAGA. Pomiary obejmują:

  • rejestrację zmian składowych pola magnetycznego związane głównie zjawiskami zachodzącymi w magnetosferze i jonosferze
  • kontrolne pomiary absolutne związane głównie z obserwacjami pola generowanymi w jądrze Ziemi

Dane są przesyłane w czasie rzeczywistym do centrum INTERMAGNET.

Bieżące „surowe” dane geomagnetyczne z obserwatoriów i stacji permanentnych IGF PAN można obserwować na stronie: http://rtbel.igf.edu.pl/

Rezonans Schumanna i magnetotelluryka

Od 2004 roku prowadzimy ciągłe rejestracje zjawiska rezonansu Schumanna, aktualnie w Suwałkach i Hornsundzie, we współpracy z Massachusetts Institute of Technology (USA) oraz Geodetic and Geophysical Research Institute (Węgry).

Laboratorium GeoElMag jest zapleczem IGF PAN dla badań magnetotellurycznych – utrzymujemy pełną gotowość sprzętową i organizacyjną do kampanii pomiarowych realizowanych przez Zakład Magnetyzmu IGF PAN.

Współpraca i udostępnianie danych

Laboratorium aktywnie współpracuje z międzynarodowymi sieciami pomiarowymi IMAGE i EMMA, dostarczając w czasie rzeczywistym dane ze stacji w Hornsundzie, Birży, Suwałkach, Helu i Poleskim Parku Narodowym.

Od niedawna dostarczamy do INTERMAGNET dane typu Quasi Definitive (QD), które są wykorzystywane m.in. przez misję satelitarną SWARM Europejskiej Agencji Kosmicznej.

Dane z Belska i Helu stanowią również punkt odniesienia dla krajowej sieci punktów wiekowych, prowadzonej przez Instytut Geodezji i Kartografii.

Bieżące dane geomagnetyczne są również udostępniane Pracowni Prognoz Heliogeofizycznych CBK PAN.

Dla każdego roku opracowujemy rocznik magnetyczny obejmujący wszystkie obserwatoria.

Zastosowania danych

Nasze dane znajdują zastosowanie zarówno w badaniach naukowych, na przykład jako dane referencyjne do sondowań magneto-tellurycznych, jak i w zastosowaniach użytkowych. Dane w czasie rzeczywistym wykorzystywane są do monitorowania plazmosfery, która wpływa na pogodę kosmiczną, oraz jonosfery, mającej wpływ na radiokomunikację. Z kolei obserwacje pola magnetycznego generowanego w jądrze Ziemi są podstawą do globalnych modeli pola magnetycznego, które są wykoprzystywane m.in. w zapasowych systemach nawigacji.

Edukacja

Laboratorium angażuje się w działalność edukacyjną, zapoznajemy z prowadzonymi obserwacjami studentów, doktorantów, młodzież odwiedzającą COG w Belsku i Obserwatorium w Helu.