25 września 2025 roku w Centralnym Obserwatorium Geofizycznym w Belsku odbyły się uroczyste obchody 60-lecia działalności Obserwatorium, połączone z okolicznościowym 290. posiedzeniem Rady Naukowej Instytutu Geofizyki PAN.

Słowa uznania

Spotkanie otworzył prof. Marek Lewandowski, przewodniczący Rady Naukowej IGF PAN, który przywitał zgromadzonych uczestników. Wśród głównych gości znaleźli się członkowie Rady Naukowej IGF PAN, a także przedstawiciele lokalnych władz: wójt gminy Belsk Duży, Władysław Piątkowski, oraz sekretarz gminy, Renata Ostatek, którzy złożyli na ręce kierownictwa i pracowników COG serdeczne życzenia, gratulując wieloletniej działalności oraz wyjątkowych osiągnięć naukowych i edukacyjnych Obserwatorium. W uroczystości uczestniczyła także prof. Iwona Stanisławska, wieloletnia dyrektor Centrum Badań Kosmicznych PAN, która w swoim wystąpieniu wyraziła uznanie dla wysokiego poziomu badań prowadzonych w Belsku oraz życzyła dalszego rozwoju i utrzymania dotychczasowych standardów.

Następnie głos zabrał prof. Paweł Rowiński, dyrektor IGF PAN, który jako rówieśnik Obserwatorium podkreślił wyjątkowy charakter tegorocznych obchodów i ich znaczenie dla całego Instytutu. Radosław Kiraga, kierownik Centralnego Obserwatorium Geofizycznego, który podobnie jak COG w tym roku obchodzi 60. urodziny, podziękował pracownikom za ich wkład w rozwój placówki. Zapowiedział również kolejne spotkania dydaktyczne, które odbędą się jeszcze w tym roku, również w ramach projektu GeoAkcja.

Rys historyczny

W jubileuszowej odsłonie posiedzenia członkowie Rady Naukowej uczestniczyli w wydarzeniu w roli słuchaczy.

Pierwszym prelegentem był dr Jan Reda, który przedstawił historię Obserwatorium, powstałego dzięki międzynarodowej inicjatywie związanej z Międzynarodowym Rokiem Geofizycznym. W swoim wystąpieniu wspomniał zarówno ważne wydarzenia, jak i wyzwania, przed którymi stawała placówka. Wśród szczególnych dat wymienił m.in. 29 czerwca 2017 r., kiedy to Obserwatorium ucierpiało w wyniku przejścia tornada. Dr Reda zaprezentował także metodykę obserwacji magnetycznych, autorską aparaturę opracowaną w COG Belsk oraz jej modernizacje zrealizowane dzięki projektowi EPOS.

Referaty naukowe

Następnie dr Artur Szkop z Zakładu Fizyki Atmosfery przedstawił rozwój badań atmosferycznych prowadzonych w Belsku na przestrzeni lat. Omówił m.in. obserwacje aerozoli oraz pomiary gazów i zanieczyszczeń powietrza, wyjaśniając ich znaczenie dla monitorowania jakości powietrza i procesów zachodzących w atmosferze. Podkreślił, że działalność Obserwatorium jest ściśle powiązana z paneuropejską infrastrukturą badawczą ACTRIS, której celem jest integracja i rozwój badań nad atmosferą w skali międzynarodowej. Co ważniejsze, Instytut Geofizyki PAN pełni rolę koordynatora polskiego konsorcjum ACTRIS-PL, które odpowiada za rozwój krajowej sieci stacji i laboratoriów współpracujących w ramach tego projektu.Wspomniał także, że zaledwie dzień przed jubileuszem do Obserwatorium dotarł nowoczesny sprzęt badawczy, który znacząco poszerzy możliwości pomiarowe zespołu, umożliwiając jeszcze dokładniejsze badania aerozoli i gazów w ramach międzynarodowej współpracy.

Ostatnia prezentacja należała do prof. Moniki A. Kusiak, która mimo problemów zdrowotnych, opowiedziała o projektach badawczych realizowanych obecnoie w Belsku, tj. OPUS, MAESTRO i MINIATURA. Przedstawiła dwa wyjątkowe przedsięwzięcia, które nazwała swoimi „dziećmi”: Laboratorium GeoBeLa oraz Kamienną Ścieżkę Czasu. Ta ostatnia ma długość 456 metrów, co symbolicznie odzwierciedla 4,56 miliarda lat historii Ziemi. Prof. Moniak A. Kusiak podkreśliła w swoim wystąpieniu, że trwałość kamienia może być metaforą wytrwałości naukowców w dążeniu do poznawania procesów geologicznych i rozwijania nauki. Tą refleksją, nawiązała także do jubileuszu 70-lecia IGF PAN, który był inspiracją do powstania Kamiennej Ścieżki Czasu. W prezentacji pokazała również nowoczesny sprzęt laboratoryjny i zaprosiła Gości do zwiedzenia Laboratorium. Wystąpienie prof. Kusiak zakończyło część referatową jubileuszu.

Uhonorowanie zasłużonych pracowników

Jubileusz 60-lecia Centralnego Obserwatorium Geofizycznego w Belsku był również okazją do wyróżnienia pracowników, którzy od dziesięcioleci współtworzą dorobek naukowy i rozwój placówki. Dyrektor IGF PAN, prof. Paweł Rowiński, wręczył dyplomy uznania oraz symboliczne pamiątkowe statuetki dwóm wyjątkowo zasłużonym członkom zespołu:

  • dr. Janowi Redzie, związanemu z Obserwatorium od ponad 40 lat
  • dr. Piotrowi Sobolewskiemu, którego staż pracy przekracza 30 lat

Ich wieloletnia praca i zaangażowanie miały kluczowe znaczenie dla rozwoju badań prowadzonych w Belsku oraz budowania pozycji COG w krajowej i międzynarodowej geofizyce.

Na zakończenie uroczystości uczestnicy zostali zaproszeni do wpisania się do pamiątkowej księgi gości, symbolicznie podsumowując obchody diamentowych godów Centralnego Obserwatorium Geofizycznego w Belsku. Mieli także okazję zwiedzić laboratorium GeoBeLa oraz Kamienną Ścieżkę Czasu, a całe wydarzenie zakończyło się wspólnym obiadem, będącym okazją do rozmów i nieformalnej wymiany doświadczeń.