W ostatnim numerze prestiżowego czasopisma “Nature” został opublikowany artykuł pt. „Changing climate both increases and decreases European river floods”. Publikacja ta powstała pod kierownictwem prof. Güntera Blöschla z Politechniki Wiedeńskiej przy współpracy wielu europejskich grup badawczych. Autorzy artykułu reprezentują aż 35 instytucji badawczych z Europy. Autorką z Instytutu Geofizyki PAN i jednocześnie jedynym autorem z Polski jest dr hab. Marzena Osuch, Prof. PAN.

Rzeki zalewające równiny powodziowe powodują ogromne szkody: na całym świecie roczne szkody powodziowe szacuje się na ponad 100 miliardów dolarów. Zakres, w jakim zmiany klimatu wpływają na dotkliwość powodzi, nie był jak dotąd jasny. Na całym świecie wydaje się, że spójne trendy nie istnieją. Austriacki specjalista od powodzi, prof. Günter Blöschl z Politechniki Wiedeńskiej, kierował badaniami, których celem była analiza wpływu obserwowanych zmian klimatycznych na wielkość powodzi na terenie Europy. Po raz pierwszy przeprowadzono analizę na tak szeroką skalę, dzięki wykorzystaniu danych z 3738 posterunków wodowskazowych zlokalizowanych na rzekach o naturalnym reżimie przepływu. Wyniki pracy na podstawie danych z okresu 1960–2010 wskazują, że zmiany przepływów maksymalnych rocznych w ostatnich 50 latach można przypisać zmianom klimatu. Wyniki analizy trendów wskazują na różne tendencje oraz intensywność zmian: wzrost wielkości powodzi w Europie Północno-Zachodniej, natomiast spadek w Europie Południowej oraz Europie Wschodniej. Zaobserwowano, że zmiany klimatu w różny sposób wpływają na wielkość powodzi w zależności od regionu:

  • Zmiany w Europie Północno-Zachodniej (pomiędzy Islandią i Austrią) są wywołane głównie poprzez wzrost opadów jesiennych i zimowych.
  • W Europie Południowej obserwowany spadek wielkości powodzi powiązano ze spadkiem wysokości opadów oraz wzrostem temperatury powietrza powodującej wzrost parowania.
  • Na terenie Europy Wschodniej głównym czynnikiem determinującym spadek intensywności powodzi jest zmniejszenie miąższości pokrywy śnieżnej wywołane wzrostem temperatury powietrza.

Skala zmian powodziowych jest niezwykła: wahają się one od zmniejszenia oczekiwanych poziomów powodzi o 23% na dekadę do wzrostu o 11% na dekadę (w stosunku do średnich długoterminowych). Jeśli tendencje te utrzymają się w przyszłości, w wielu regionach Europy można spodziewać się poważnego wpływu na ryzyko powodziowe.

Zidentyfikowane zmiany wielkości powodzi są zgodne z wynikami projekcji modeli klimatycznych. „Sugeruje to, że zmiany klimatyczne nie są kwestią odległej przyszłości, lecz już się dokonują” – podkreśla Marzena Osuch.

Zapraszamy do lektury artykułu na stronie: https://www.nature.com/articles/s41586-019-1495-6 (ZKNiE)