W dniach 30-31 maja 2025 roku odbył się wyjazd integracyjny pracowników Instytutu Geofizyki PAN do Obserwatorium IGF PAN w Raciborzu. Wydarzenie miało na celu integrację zespołu oraz przybliżenie uczestnikom historii, działalności i znaczenia tej wyjątkowej placówki naukowej.
Obserwatorium w Raciborzu to jedno z najstarszych i najbardziej niezwykłych miejsc naukowych w regionie. Działa nieprzerwanie od niemal stu lat – jego początki sięgają lat 1926–1928, gdy dzięki staraniom prof. Karla Mainki rozpoczęto tu rejestrację fal sejsmicznych. Budynek zaprojektował znany architekt Konrad Wachsmann, a w podziemiach zainstalowano mechaniczne sejsmografy skonstruowane przez profesora.
Po II wojnie światowej placówka przeszła pod zarząd Państwowego Instytutu Geologicznego, a od 1953 roku opiekę nad nią sprawuje Instytut Geofizyki PAN. Obserwatorium odegrało ważną rolę w budowie krajowej i międzynarodowej sieci monitoringu sejsmicznego. Obecnie prowadzi również zaawansowane badania atmosfery. Od 2016 roku realizowane są tu pomiary optycznych i mikrofizycznych parametrów aerozolu, a od 2022 roku – pomiary in-situ przy powierzchni ziemi. Placówka wykorzystuje nowoczesne urządzenia, takie jak ceilometr, fotometr, nefelometr, etalometr czy spektrometry cząstek, prowadząc również monitoring UV i parametrów meteorologicznych. Obserwatorium jest częścią europejskiej infrastruktury badawczej ACTRIS oraz aktywnie współpracuje z międzynarodowymi instytucjami i służbami bezpieczeństwa.
Pierwszego dnia uczestnicy zwiedzili Obserwatorium, gdzie mieli okazję poznać zarówno jego bogatą historię, jak i współczesne metody badawcze. Zwiedzano budynek obserwatorium oraz kontenery pomiarowe w ramach laboratorium ACTRIS-PL. Dodatkowym punktem programu były zagadki logiczne przygotowane przez Strefę Odkrywania Wyobraźni Aktywności SOWA, prowadzoną przez Muzeum w Raciborzu.
Dr Artur Szkop opowiada o pomiarach aerozolu atmosferycznego. Fot. G. Lizurek
Zajęcia z łamigłówkami logicznymi oferowanymi przez Centrum SOWA w Raciborzu. Fot. A. Goździk
Następnie w zabytkowej Sali w Sądzie Rejonowym w Raciborzu odbył się otwarty wykład na temat działalności Obserwatorium oraz projektu ACTRIS-PL. Wzięli w nim udział pracownicy IGF oraz mieszkańcy miasta.
Prelekcja dra hab. Aleksandra Pietruczuka – kierownika projektu ACTRIS-PL. Fot. G. Lizurek
Uczestnicy wykładu w Sądzie. Fot. A. Goździk
W programie wycieczki kolejnego dnia było zwiedzanie Browaru Raciborskiego, a następnie Zamku Piastowskiego wraz z ekspozycją multimedialną. Wyjazd był okazją do integracji pracowników IGF, a także do poznania historii i znaczenia jednego z ważnych miejsc Instytutu.
Część uczestników wycieczki na rynku w Raciborzu. Fot. G. Lizurek