Tegoroczny raport UNESCO, zatytułowany „Mountains and glaciers: Water towers” („Góry i lodowce: rezerwuary wody”), został opublikowany 21 marca 2025 roku, w Światowy Dzień Wody oraz pierwszy Światowy Dzień Lodowców. Raport ten podkreśla kluczowe znaczenie wód górskich dla ludności, gospodarki i środowiska, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu szybko zmieniającej się kriosfery górskiej na globalne bezpieczeństwo wodne i ekosystemy.
Rok 2025 został ogłoszony przez Organizację Narodów Zjednoczonych Międzynarodowym Rokiem Ochrony Lodowców, co dodatkowo podkreśla wagę działań na rzecz ich ochrony w kontekście zmian klimatycznych.
W piątek, 21 marca 2025 roku, Instytut Geofizyki PAN wraz z Komitetem Nauk o Wodzie i Gospodarki Wodnej PAN zorganizował konferencję z okazji Światowego Dnia Wody oraz pierwszego w historii Światowego Dnia Lodowców. Wydarzenie odbyło się w siedzibie Instytutu w Warszawie, z możliwością uczestnictwa online, i zgromadziło szerokie grono naukowców, ekspertów oraz entuzjastów nauk o Ziemi, w szczególności związanych z hydrologią.
Oficjalnie konferencję rozpoczęli dr hab. Rafał Szaniawski, Zastępca Dyrektora ds. Naukowych IGF PAN, oraz prof. Tomasz Okruszko, Prorektor ds. Nauki SGGW i Wiceprzewodniczący Komitetu Nauk o Wodzie i Gospodarki Wodnej PAN.
Kluczowym punktem programu było przedstawienie najnowszego raportu UNESCO „Mountains and glaciers: Water towers”, który został tego dnia oficjalnie opublikowany. Raport, zaprezentowany przez dr inż. Annę Łobodę z Zakładu Hydrologii i Hydrodynamiki IGF PAN, podkreśla znaczenie gór i lodowców jako krytycznych zasobów wodnych dla świata oraz konieczność ich ochrony w dobie postępujących zmian klimatu.
Część ekspercka konferencji obejmowała trzy prezentacje:
- Dr hab. Oskar Głowacki opowiedział o tajemnicach zatok lodowcowych i procesach cieleni lodowców w kontekście wzrostu poziomu mórz.
- Dr hab. Mateusz Grygoruk przybliżył tematykę degradacji torfowisk palsa w Arktyce i transformacji ekosystemów w wyniku globalnego ocieplenia.
- Dr Bartłomiej Luks zaprezentował założenia międzynarodowego projektu LIQUIDICE, którego celem jest monitoring i modelowanie zmian lodowców w różnych regionach świata, od Himalajów po Spitsbergen.
Po prezentacjach odbył się panel dyskusyjny, moderowany przez prof. Tomasza Okruszkę. Eksperci z różnych dziedzin hydrologii i badań polarnych omawiali wyzwania, jakie stoją przed nauką i społeczeństwem w obliczu topniejących lodowców i zmieniających się zasobów wodnych.
Zwieńczeniem wydarzenia był pokaz filmu dokumentalnego „Gdy zniknie lód” w reżyserii Kuby Witka. Produkcja, powstała w ramach projektu „RAW – Recesja i Więdnięcie”, porusza temat dramatycznych zmian w Arktyce i ich wpływu na globalny ekosystem. Po seansie odbyła się rozmowa z bohaterami filmu, którzy dzielili się kulisami badań terenowych i obserwacjami z pierwszej linii zmian klimatycznych.
Wydarzenie było nie tylko okazją do zapoznania się z najnowszymi wynikami badań naukowych, ale także do refleksji nad przyszłością zasobów wodnych i koniecznością współpracy na rzecz ochrony górskich rezerwuarów wodnych świata.
Ekspercki panel dyskusyjny, w którym wzięli udział (od lewej): dr hab. Mateusz Moskalik, dr Bartłomiej Luks, dr hab. Oskar Głowacki, prof. dr hab. inż. Marzena Osuch oraz dr hab. Mateusz Grygoruk (fot. Piotr Terlecki)
W konferencji wzięło udział 35 osób na żywo, a ponad 50 osób uczestniczyło zdalnie.
Prof. Tomasz Okruszko prowadził konferencję.
dr inż. Anna Łoboda przedstawiła tegoroczny Raport UNESCO
Zdjęcia: Piotr Terlecki, DKNiP