Obserwatorium Geofizyczne
Rozwój górnictwa na Górnym Śląsku na początku XX wieku oraz pojawienie się zagrażających życiu pracowników kopalni niebezpiecznych tąpnięć i osunięć skał stał się przyczyną wzmożonego zainteresowania sejsmicznością i jej pomiarami. Prace nad badaniem tych zjawisk powierzono niemieckiemu geofizykowi i sejsmologowi związanemu z uczelniami w Strasburgu i Getyndze, profesorowi Karlowi Maince.
W latach 20. XX wieku rozpoczęła się budowa obserwatorium pod Raciborzem. Powierzono ją słynnemu architektowi Konradowi Wachsmannowi. Budowę zakończono w 1929 roku. W ten sposób powstał drewniany budynek posadowiony na murowanym podpiwniczeniu. W piwnicach obserwatorium prof. Mainka umieścił skonstruowane przez siebie trzy sejsmografy mechaniczne. Rejestrowały one wstrząsy sejsmiczne na specjalnie do tego celu przygotowywanym papierze dymionym. Sejsmografy były zsynchronizowane z zegarem wahadłowym. Profesor Karl Mainka był ponadto twórcą pierwszej na obszarze górniczym sieci sejsmicznej. W jej skład weszły urządzenia zainstalowane w Pyskowicach, Gliwicach, Zabrzu, Biskupicach, Bytomiu oraz w kopalni Rozbark.Profesor Karl Mainka zmarł 25 grudnia 1944 roku w Raciborzu. Po zakończeniu wojny obserwatorium stało się własnością Państwowego Instytutu Geologicznego. Częściowo zniszczone sejsmografy naprawiono i w 1948 roku wznowiono ciągłą rejestrację zjawisk.
W 1953 roku obserwatorium przejął Zakład Geofizyki Polskiej Akademii Nauk (obecnie Instytut Geofizyki), który w 1958 roku wyposażył je w komplet elektrodynamicznych sejsmografów typu SK-58 z rejestracją galwanometryczną, które pracowały równolegle z urządzeniami mechanicznymi prof. Mainki.
Obecnie w Obserwatorium Sejsmologicznym w Raciborzu do rejestracji zjawisk służą sejsmometry długookresowe typu SKD oraz sejsmometry typu SM-3 z komputerowym systemem akwizycji danych UMSS MK-5.
Obok cyfrowego zapisu równolegle prowadzona jest rejestracja analogowa.
Dane z rejestracji są opracowywane na miejscu, a obserwatorium jest ważnym elementem w Polskiej Sieci Sejsmologicznej.
Nowoczesne urządzenia zastąpiły dawne sejsmografy, które obecnie stanowią element wyposażenia mini muzeum, urządzonego w piwnicach budynku.
Szczegóły lokalizacji urządzeń rejestrujących
Nazwa: Racibórz
Skrót: RAC
Szerokość geograficzna: 50.0837N
Długość geograficzna: 18.1917E
Wysokość: 215 [m n.p.m.]
Głębokość usytuowania: 1.5 [m]
Typ sejsmometru: SKD (Kirnos long period),
SM-3 (short period)
Typ systemu akwizycji danych: MK5
Format danych: miniseed, mss
Pracownicy
mgr inż. Wojciech Wojtak- Kierownik Obserwatorium
tel.: +48 32 415 55 40
e-mail: wojtak@igf.edu.pl
mgr inż. Jan Kalabiński-Stowarzyszenie „Skala”
tel.: +48 32 415 55 40
e-mail: kalski8@wp.pl
Kontakt
Obserwatorium Geofizyczne w Raciborzu
ul. Chłopska 1
47-400 Racibórz