Śląskie Obserwatorium Geofizyczne w Raciborzu
Obserwatorium w Raciborzu to jedno z najstarszych i najbardziej niezwykłych miejsc naukowych w regionie. W jego murach od prawie wieku rejestrowane są fale sejsmiczne. To właśnie tutaj naukowcy zbierają dane, które pozwalają lepiej zrozumieć zarówno dynamikę wnętrza Ziemi, jak i procesy atmosferyczne.
HISTORIA
Obserwatorium powstało w latach 1926-1928 roku jako część sieci europejskich stacji sejsmologicznych. Już wtedy Racibórz był postrzegany jako miejsce o szczególnych warunkach, oddalone od przemysłu i wstrząsów antropogenicznych, dzięki czemu doskonale nadawał się do rejestracji subtelnych sygnałów z wnętrza Ziemi.
Projekt budynku obserwatorium powierzono niemieckiemu architektowi żydowskiego pochodzenia, Konradowi Wachsmannowi. Architekt znany jest m.in. z projektu letniej rezydencji Alberta Einsteina w Caputh niedaleko Poczdamu. Budowę obserwatorium zakończono w 1928 roku, tworząc drewniany budynek osadzony na murowanym podpiwniczeniu. W piwnicach obserwatorium profesor Karl Mainka umieścił skonstruowane przez siebie trzy sejsmografy mechaniczne, rejestrujące wstrząsy sejsmiczne na papierze dymionym, zsynchronizowane z zegarem wahadłowym.
Po zakończeniu II wojny światowej obserwatorium stało się własnością Państwowego Instytutu Geologicznego. Częściowo zniszczone sejsmografy naprawiono i w 1948 roku wznowiono ciągłą rejestrację zjawisk. W 1953 r. rozpoczął działalność Instytut Geofizyki PAN i przejął nadzór nad placówką. W kolejnych dekadach obserwatorium stało się ważnym ogniwem krajowej i międzynarodowej sieci monitoringu sejsmicznego.
Położenie obserwatorium sprzyja prowadzeniu badań aerozoli i transportu zanieczyszczeń. Dlatego w 2016 roku rozpoczęto tu pomiary optycznych własności aerozolu. W 2022 roku rozszerzono obserwacje o techniki in-situ obejmujące pomiary mikrofizyczne i optyczne parametrów aerozolu przy powierzchni ziemi. W badaniach wykorzystuje się ceilometr, fotometr, nefelometr, etalometr oraz spektrometry wielkości cząstek. Wykonywane są również podstawowe pomiary meteorologiczne oraz promieniowania UV. Obserwatorium jest częścią europejskiej infrastruktury badawczej ACTRIS.
CZYM SIĘ ZAJMUJEMY?
– prowadzimy monitoring mikrofizycznych i optycznych parametrów aerozolu atmosferycznego
– prowadzimy monitoring aktywności sejsmicznej
– współpracujemy z międzynarodowymi instytucjami naukowymi i służbami bezpieczeństwa
– organizujemy warsztaty edukacyjne i przybliżamy mieszkańcom regionu świat geofizyki i sejsmologii
DLA SZKÓŁ I CIEKAWYCH ŚWIATA
KONTAKT
Obserwatorium Geofizyczne w Raciborzu
ul. Chłopska 1
47-400 Racibórz
Szczegóły lokalizacji urządzeń rejestrujących
Nazwa: Racibórz
Skrót: RAC
Szerokość geograficzna: 50.0837N
Długość geograficzna: 18.1917E
Wysokość: 215 [m n.p.m.]
Głębokość usytuowania: 1.5 [m]
Typ sejsmometru: SKD (Kirnos long period),
SM-3 (short period)
Typ systemu akwizycji danych: MK5
Format danych: miniseed, mss